8 gmachów na Śląsku, które zmieniały historię BUDYNKI WPŁYWOWE

Co to takiego te wpływowe obiekty? Takie, z którymi związane są kluczowe wydarzenia w historii Śląska, w których podejmowano najważniejsze decyzje dotyczące Śląska, które wpływały nawet na losy Europy.

Zacznijmy od tego, że niekoniecznie chodzi nam o obiekty zabytkowe, symboliczne, czy nawet architektonicznie nowatorskie. Wiadomo, że Trójkąt Trzech Cesarzy, wieża spadochronowa w Katowicach, Radiostacja w Gliwicach czy Kopalnia Mysłowice mają miejsce w historii Śląska, ale bardziej właśnie jako symbole niż ośrodki szerokiego oddziaływania.

Do stworzenia tego zestawienia zainspirował nas podobny ranking znakomitego bloga Architecture Is A Good Idea. Tam wymieniono jednak budynki wpływowe, które zmieniały losy architektury. Nam chodzi bardziej o historię polityczną, społeczną czy gospodarczą, z różnych epok. Nie zmienia to faktu, że ranking 10 przełomowych architektonicznie gmachów w regionie to temat ciekawy, wart kolejnej, podobnej opowieści.

1. Zamek Piastowski w Raciborzu

Miejsce, w którym wykuto Górny Śląsk w swoim przez wieki znanym kształcie. Narodziny zawdzięczał zręcznemu, upartemu Piastowi: Mieszkowi Plątonogiemu. Ten niepozorny z początku wnuk Bolesława Krzy-woustego wpierw wykolegował brata i wykroił sobie odrębną, wschodnią część Śląska, ze stolicą w Raciborzu. Następnie odziedziczył Opole w spadku po bratanku Jarosławie. A wreszcie od stryja Bolesława Kędzierzawego wyszachrował Bytom i Oświęcim wraz z przyległymi ziemiami. Ziemie zebrane w ręku Mieszka Plątonogiego jeszcze wiele lat musiały czekać na to, by ktoś określił je mianem Górnego Śląska. Ale to ten niezwykły Piast (który u schyłku życia doczekał się jeszcze tronu na Wawelu) był prawdziwym twórcą jego terytorialnych zrębów.

2. Zamek w Pszczynie

Rezydencja książąt Hochbergów von Pless podczas I wojny światowej stała się mózgiem światowego supermocarstwa, którym były wówczas cesarskie Niemcy. Cesarz Wilhelm II już wcześniej był w Pszczynie częstym gościem, co dawało pożywkę plotkarzom szepczącym o rzekomym romansie Wilusia z Daisy, zmysłową połowicą księcia Hansa Heinricha XV. Gdy wybuchła Wielka Wojna, Kajzer wybrał Pszczynę na główną kwaterę dla siebie i najwyższych sztabów. Na zamku, który codziennie odwiedzali ulokowani w pobliskim biurowcu Generalnej Dyrekcji Dóbr Książęcych zwanym Paleją (od „Palais”) sztabowcy, omawiano kluczowe zagadnienia strategiczne. Podjęte tu decyzje spowodowały wypowiedzenie Niemcom wojny przez USA. Właśnie na zamku Niemcy i Austro-Węgry uzgodniły wydanie proklamacji (Akt 5 Listopada), która była znaczącym krokiem ku wskrzeszeniu Polski i jej powrocie na mapę Europy.