Literacki Nobel dla Olgi Tokarczuk, najlepszej polskiej pisarki
To najlepsza wiadomość dla polskiej literatury od 1996 roku. Olga Tokarczuk zdobyła wczoraj Literacką Nagrodę Nobla. Jest piątą w Polsce laureatką tej najważniejszej nagrody literackiej na świecie i drugą kobietą. A rok temu zdobyła Nagrodę Bookera.
Olga Tokarczuk z Literacką Nagrodą Nobla za 2018 rok - ta wiadomość, przekazana wczoraj punktualnie o godz. 13 przez Akademię Szwedzką, ucieszyła cały literacki świat. To wielki sukces pisarki i polskiej literatury w ogóle. Po ubiegłorocznej Nagrodzie Bookera, najbardziej prestiżowej nagrodzie literackiej w Wielkiej Brytanii, przyznawanej za najlepszą powieść angielskojęzyczną z ostatniego roku, Literacka Nagroda Nobla dla Olgi Tokarczuk wydawała się czymś oczywistym. Ale pewniaków wśród polskich pisarzy i poetów było już kilku, m.in. Zbigniew Herbert czy Adam Zagajewski, jednak jeszcze nigdy spekulacje i przewidywania mediów i krytyków literackich się nie sprawdziły.
- Literacka Nagroda Nobla! Radość i wzruszenie odebrały mi mowę. Ogromnie dziękuję za wszystkie gratulacje! - napisała na swoim oficjalnym profilu na Facebooku Olga Tokarczuk.
Ponadczasowa literatura
Pisarka otrzymała literackiego Nobla „za narracyjną wyobraźnię połączoną z encyklopedyczną pasją, co sprawia, że w swoich książkach prezentuje przekraczanie granic jako formę życia” - uzasadniała wczoraj Akademia Szwedzka.
Członkowie komisji noblowskiej podkreślali również ponadczasowe znaczenie i przesłanie „Ksiąg Jakubowych”, monumentalnego dzieła Olgi Tokarczuk, które zostało przetłumaczone na wiele języków obcych, m.in. w Skandynawii, a w 2020 roku zostanie wydane w Stanach Zjednoczonych. - Jesteśmy szczęśliwi. Ta nagroda jest w pełni zasłużona, Olga Tokarczuk bardzo ciężko na nią pracowała i świat to docenił - mówi Marcin Baniak, dyrektor ds. promocji w Wydawnictwie Literackim, które jest polskim wydawcą książek noblistki. - Członkowie Akademii Szwedzkiej docenili między innymi „Księgi Jakubowe”, które stały się klasyką już w momencie wydania - dodaje Marcin Baniak.
Ciekawostką jest fakt, że w tym roku po raz pierwszy Literacką Nagrodę Nobla przyznano podwójnie. Do tego w składzie dziewięcioosobowego Komitetu Noblowskiego znalazło się pięciu ekspertów zewnętrznych. Ma to związek z próbą odbudowania zaufania do Akademii Szwedzkiej po zeszłorocznym skandalu seksualnym. W rezultacie w 2018 roku zapadła decyzja, że literacki Nobel nie zostanie przyznany. W tym roku Akademia Noblowska chce odbudować zaufanie i przyznała dwie nagrody w dziedzinie literatury. Drugiego literackiego Nobla - za 2019 rok - otrzymał Austriak Peter Handke.
Nie zmieniło się jednak to, że nominacje do nagród Nobla oraz przebieg głosowania członków Akademii były i są tajne.
Tokarczuk była „pewniakiem”
Olga Tokarczuk była wymieniana jako „pewniak” do nagrody przez krytyków i recenzentów literackich w Europie, zwłaszcza w Skandynawii. O tym, że najważniejsza nagroda w dziedzinie literatury należy się polskiej pisarce, szeroko rozpisywały się najważniejsze szwedzkie, norweskie i fińskie gazety. „Pisarka transgranicza i ważny demokratyczny głos we współczesnej Polsce” - pisała gazeta „Sydsvenskan”, podkreślając, że Polka zasługuje na nagrodę. Dziennik „Aftonbladet” pisał o Tokarczuk tak: „Jej książki są literaturą światową i ta nagroda po prostu jej się należy”. Podobnie pisał największy szwedzkojęzyczny dziennik w Finlandii „Hufvudstadsbladet”: „Polka Olga Tokarczuk powinna otrzymać Nobla”.
- Literacki Nobel dla Olgi Tokarczuk to wyraz tego, że czytelnicy w innych krajach odnajdują w jej prozie ważne sprawy dla współczesnego świata: troskę o środowisko naturalne, o stosunek do zwierząt, do roślin. To bardzo ważny głos w literaturze i świecie w ogóle - podkreśla Marcin Baniak.
Olga Tokarczuk urodziła się w 1962 roku w Sulechowie. Debiutowała w 1989 roku tomem poetyckim „Miasto w lustrach”. Potem ukazały się jej ważne książki: „Podróż ludzi Księgi”, „Prawiek i inne czasy”, „Dom dzienny, dom nocny”, „Bieguni”, „Prowadź swój pług przez kości umarłych” i „Księgi Jakubowe”.
Warto podkreślić, że niedawno Tokarczuk otrzymała tytuł Ambasadora Polszczyzny podczas gali w Katowicach.
Również rok 2018 na długie lata pozostanie w pamięci czytelników jako rok Olgi Tokarczuk. Pisarka, wraz z tłumaczką Jennifer Croft, odebrała wtedy Międzynarodową Nagrodę Bookera za powieść „Bieguni”, przetłumaczoną na język angielski jako „Flights”. Niedługo później powieść znalazła się w finale National Book Award w kategorii „Translated Literature”. Tokarczuk to pierwszy w historii autor z Polski, któremu udało się tego dokonać.
Sukces międzynarodowy
Międzynarodowy sukces sprawił, że również w Polsce po książkę sięgnęli nowi czytelnicy. Powieść „Bieguni” - wydana nakładem Wydawnictwa Literackiego w 2007 roku, a w 2008 uhonorowana Nagrodą Literacką Nike - błyskawicznie powróciła na listy bestsellerów, towarzysząc „Opowiadaniom bizarnym”, które ukazały się nieco ponad miesiąc wcześniej. Nakład polskiego wydania „Biegunów” dawno przekroczył 100 tys. egzemplarzy! A sprzedaż wszystkich wydanych w naszym kraju książek noblistki zbliża się do miliona egzemplarzy.
Książka „Flights” ukazała się na Wyspach Brytyjskich w maju 2017 roku nakładem wydawnictwa Fitzcarraldo Editions. Międzynarodowy sukces powieści, która w 2008 roku została uhonorowana Nagrodą Literacką Nike, zbiegł się w czasie z polską premierą „Opowiadań bizarnych”. Książka uhonorowana Nagrodą Bookera ukazała się również w USA.
- Nie posiadamy się ze szczęścia. 10 lat po polskiej premierze „Bieguni” trafiają do kolejnych czytelników, którzy swoją lekturą nadają tej książce nowe znaczenia i sensy. Dowodzi to ponadczasowości i uniwersalności pisarstwa Olgi Tokarczuk - mówił rok temu Marcin Baniak.
Literacki Nobel to olbrzymi sukces autorki i dowód na to, jak wielka moc, zdolna poruszać czytelników w różnych krajach i na różnych szerokościach geograficznych, drzemie w prozie Olgi Tokarczuk.
Nagrody Nobla 2019. Dziś, 11 października pokojowy Nobel
Od poniedziałku, 7 października poznajemy laureatów Nagrody Nobla 2019 w sześciu dziedzinach. Akademia Szwedzka przyznała już nagrody w dziedzinie medycyny i fizjologii, fizyki, chemii i literatury. Dzisiaj, 11 października poznamy laureata Pokojowej Nagrody Nobla, a 14 października - zwycięzcę w dziedzinie ekonomii.