Masakra francuskiej floty w afrykańskim porcie Mers el-Kébir

W lipcu 1940 r. Brytyjczycy podjęli próbę przejęcia francuskiej floty wojennej. Francuzi nie zamierzali jej oddać. Doszło do tragicznej w skutkach wymiany ognia.

W drugiej połowie czerwca 1940 r., wobec klęsk ponoszonych przez armię francuską, szybkich postępów Wehrmachtu na froncie oraz powszechnego braku wiary w zwycięstwo, we francuskich sferach rządowych przewagę zdobyła frakcja kapitulancka. Odrzucono pomysł ewakuacji rządu i prezydenta do kolonii i kontynuowania stamtąd walki.

W imię ratowania Francji przed katastrofą premier Paul Reynaud został zmuszony do dymisji, a jego miejsce zajął marsz. Philippe Petain. Nowy rząd rozpoczął rozmowy z Niemcami o zawieszeniu broni. 22 czerwca 1940 r. przedstawiciele obu armii podpisali w miasteczku Compičgne stosowne porozumienie.

Zająć/utrzymać flotę

Wycofanie się Paryża z wojny było naruszeniem układu francusko-brytyjskiego z 28 marca 1940 r., w którym sygnatariusze zobowiązywali się nie zawierać separatystycznego pokoju lub rozejmu.

„Wywołało to oczywiście irytację Brytyjczyków, którzy liczyli, że Francja będzie kontynuować wojnę z terenu swoich kolonii: Maroka, Algierii, Tunezji, Syrii i dominiów na Czarnym Lądzie. Największy niepokój Churchilla wywoływał jednak los floty Francji. Londyn panicznie się bał, że flota zostanie przejęta przez Niemców”

- pisze Piotr Zychowicz, który przypomina konflikt francusko-brytyjski w swojej książce „Alianci”.

Marine Nationale była wówczas czwartą flotą świata, po brytyjskiej, amerykańskiej i japońskiej. Większość okrętów znajdowała się w portach Afryki Północnej, część w koloniach, a cześć w Wielkiej Brytanii. Jej dowódcą był 59-letni adm. Francois Darlan, który zrobił szybką i efektowną karierę. Był ambitny i zamierzał odegrać znaczącą rolę nie tylko w armii. Flotę uważał za swoją własność i chciał ją trzymać z dala od polityków. Nie zgadzał się na wydanie jej w ręce Niemców, ale nie zamierzał też oddawać jej Brytyjczykom. W takiej sytuacji Churchill wydał rozkaz przygotowania operacji siłowego przejęcia floty. Otrzymała ona nazwę „Catapult”.