Od listopada 1918 r. powiatem limanowskim zarządzała Polska Komisja Likwidacyjna. W jej pracach brał udział Józef Ptaś z Mszany Dolnej. Pełnił funkcję jej wiceprzewodniczącego.
Przejmowanie władzy przez Polaków w Galicji odbywało się stopniowo jeszcze na długo przed 11 listopada 1918 r. Przełom października i listopada był wobec rozpadu monarchii Austro-Węgier i bliskiej klęski Niemiec na froncie zachodnim czasem gwałtownych przemian. 9 października Rada Regencyjna ogłosiła „de iure” niepodległość Kongresówki, 19 października 1918 r. ukonstytuowała się Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, a 30 października spod władzy zaborczej wyzwolił się własnymi siłami Kraków. Jędrzej Moraczewski tak pisał o sytuacji w Galicji pod koniec 1918 r.:
„W każdym miasteczku tworzono samorzutnie oddziały wojskowe, bez związku z sobą, bez planu, dopóki starczyło broni i mundurów. Inicjator mianował się sam komendantem miasta czy okręgu i uważał się za właściciela wojska wokoło zgrupowanego (…) Samowolna, dzika demobilizacja przepełniła cały kraj bandami żołnierzy”.
Często zdarzały się przypadki plądrowania domów i składów zaopatrzenia, a nawet wiejskich osiedli. Nad powstałym chaosem miała zapanować Polska Komisja Likwidacyjna, powołana 28 października 1918 roku przez galicyjskich posłów do parlamentu wiedeńskiego jako tymczasowy organ władzy polskiej dla zaboru austriackiego wraz ze Śląskiem Cieszyńskim. W skład wchodzili m.in.: Wincenty Witos, Jędrzej Moraczewski, Tadeusz Tertil, Józef Ptaś czy Włodzimierz Tetmajer. W styczniu 1919 r. Komisja została zastąpiona inną, której obowiązki wygasły wiosną tamtego roku.
Udział Ptasia w komisji
Józef Ptaś urodził się w 1864 r. w Harklowej, a zmarł w 1942 r. w Nowym Targu. Przed I wojną światową łączył funkcję naczelnika sądu powiatowego w Mszanie Dolnej z obowiązkami radcy Sądu Krajowego we Lwowie, a także pełnił mandat posła z ramienia Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego. Dwukrotnie w latach 1907 i 1911 wybierano go do wiedeńskiej Rady Państwa z okręgu nr 39, w skład którego wchodziły powiaty limanowski i nowotarski w ich ówczesnych granicach. Po wybuchu I wojny został zmobilizowany do służby wojskowej w sądzie polowym w Krakowie. W dalszych latach, aż do rozpadu Austro-Węgier, służył w Banja Luce w Bośni w charakterze sędziego wojskowego.
W Polskiej Komisji Likwidacyjnej zasiadł jako przedstawiciel Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego i został jej wiceprzewodniczącym i naczelnikiem wydziału sądownictwa. W związku z częstymi delegacjami członków prezydium, Ptaś często kierował pracami PKL i samego prezydium. W styczniu 1919 r. ukonstytuowała się Komisja Rządząca dla Galicji i Śląska Cieszyńskiego, gdzie również objął wydział sprawiedliwości.
Zapracował na liczne pochwały, m.in. Witosa, który podkreślał, że „z tak trudnego jak na owe czasy zadania kierowania wydziałem sprawiedliwości, Ptaś wywiązał się nie tylko dobrze, ale i z wielkim taktem i umiejętnością podjęcia decyzji «tam, gdzie się niejednokrotnie inni nie mogli na nią zdobyć»” (Polski Słownik Biograficzny).
13 listopada 1918 r. Ptaś wraz z Wacławem Sobieskim, Stanisławem Głąbińskim oraz Stanisławem Rymarem brał udział w rozmowie z Józefem Piłsudskim na temat utworzenia nowego rządu. Miał wówczas zaatakować kandydaturę na premiera związanego z socjalistami Ignacego Daszyńskiego.
Administracja i samorząd
Od listopada 1918 r. do marca 1919 r. powiat limanowski był zarządzany przez Polską Komisję Likwidacyjną w Krakowie, po czym w marcu 1919 r. powołano nowe Starostwo Powiatowe w Limanowej. Przejściową rolę pełnił także Polski Komitet Narodowy na czele z Zygmuntem Marsem z Limanowej, który wraz ze starostą Sobolewskim 1 listopada 1918 r. ogłosił koniec istnienia władz austriackich i przejęcie władzy nad powiatem limanowskim przez Polską Komisję Likwidacyjną. Był to de facto pierwszy dokument wydany przez polskie starostwo powiatowe.
W grudniu 1920 r. powiat limanowski został w przedwojennych granicach zatwierdzony ustawą w strukturze administracyjnej województwa krakowskiego. Organizacja władz administracji ogólnej została ujednolicona dla wszystkich byłych dzielnic zaborczych ustawą z 19 stycznia 1928 r. W porównaniu do czasów austriackich nastąpiło większe zespolenie powiatowych władz samorządowych i państwowych.
Na czele powiatu stał starosta powiatowy mianowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, a służbowo podlegający bezpośrednio wojewodzie. Dla współdzielenia ze starostą powiatowym zadań administracji terytorialnej powołano złożone z deputowanych obywateli organa samorządu powiatowego, to jest Radę Powiatową i Powiatowe Związki Komunalne. Przewodniczącym Rady był starosta, który przewodniczył także obradom Wydziału Powiatowego, który był organem zarządzającym samorządem powiatowym. W 1919 r. dokonano korekty podziału gmin katastralnych, do których wcielono obszary ziemskie. W latach 20. XX w. powiat limanowski liczył 91 gmin, a wszystkich wsi - 96. Na terenie powiatu do 1934 r. były także dwa miasta. W 1934 r. prawa miejskie utracił Tymbark, a Mszana Dolna odzyskała je dopiero w 1952 r.
Warunki funkcjonowania władz w nowej organizacji były trudne. Gospodarka powiatu limanowskiego bardzo straciła podczas działań zbrojnych I wojny. Wielu mężczyzn zginęło na wojnie, wielu zostało kalekami, a przecież przez emigrację do Ameryki wsie i tak cierpiały na niedobór ludności męskiej. Po odzyskaniu niepodległości część z nich jednak wróciła. Porównując dane ze spisów ludności w 1910 i 1921 r., rzucają się w oczy straty ludnościowe, np. populacja Mszany Dolnej spadła w latach 1910-1921 z 3349 do 3016 osób podczas Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności.
Samorządowe władze powiatowe były zobowiązane do spłacania zaciąganych pożyczek bankowych i innych z lat 1902 i 1907 na założenie szkółek drzewek owocowych i inne cele. W okresie międzywojennym nastąpił jednak znaczny wzrost spółdzielczości, w której władze samorządowe widziały szansę rozwoju powiatu. Powiat limanowski był w latach 20. najuboższym w Małopolsce i jednym z uboższych w kraju. Ludność była średnio zamożna, małorolna, zajmująca się rolnictwem, hodowlą oraz wywozem drzewa. Liczba małych gospodarstw rolnych wciąż była dominująca.
Dodajmy, że w odzyskanie niepodległości przez Polskę wpisuje się także budowa limanowskiego kościoła. Budowa świątyni trwała w latach 1911-1918 jako wotum na 100. rocznicę Konstytucji 3 maja. W momencie upadku Austro-Węgier i odzyskiwania niepodległości przez Polskę ukończony kościół 6 października 1918 r. poświęcił jego budowniczy ks. prałat Kazimierz Łazarski. Świątynia została uroczyście konsekrowana 6 października 1921 r. przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęgę.