Uniwersytet PAN? Za dużo niewiadomych
Szkolnictwo wyższe. Polska Akademia Nauk planuje utworzyć uniwersytet. Pomysł budzi duży opór instytutów PAN, które mają odpowiadać za dydaktykę.
Powołanie nowej uczelni w oparciu o potencjał najlepszych polskich naukowców to wspólny pomysł Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polskiej Akademii Nauk. Według wstępnych założeń nowa placówka powstanie na bazie najlepszych z 69 instytutów PAN, które działają w różnych częściach kraju, także w Krakowie. Obecnie kształcą one wyłącznie doktorantów, po uruchomieniu „panowskiego” uniwersytetu ich pracownicy mają dzielić się swoją wiedzą także ze studentami.
WIDEO: Pierwsze w Polsce studia poświęcone rewitalizacji - podpisanie umowy między PŁ i UŁ
Źródło: dzienniklodzki.pl
Prezes PAN prof. Jerzy Duszyński przekonuje, że nowy uniwersytet ma szansę stać się wizytówka polskiej nauki i przyciągnąć najzdolniejszych młodych ludzi z całego świata. Nowe zadania budzą jednak duży opór środowiska, którym kieruje. - Rada naukowa naszego instytutu wyraziła sprzeciw wobec tego pomysłu - informuje prof. Marek Jeżabek, dyrektor krakowskiego Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, największej tego rodzaju jednostki w akademii (zatrudnia blisko 600 osób). - Bardzo blisko współpracujemy z najważniejszymi krakowskimi uczelniami i ten model sprawdza się, a powołanie własnego uniwersytetu doprowadzi do nieuchronnej konfrontacji. Poza tym nie jesteśmy przygotowani na kształcenie studentów, nie mamy sal wykładowych czy akademików - wskazuje.
Prof. Jeżabek jest jednym z kilkunastu dyrektorów instytutów PAN, którzy na początku maja wspólnie wysłali do ministra Jarosława Gowina oraz prof. Duszyńskiego pismo w sprawie planowych reform. Napisali w nim, że „nie widzą uzasadnienia dla idei powołania nowego uniwersytetu”. Pod dokumentem podpisali się przedstawiciele m.in. Instytutu Badań Literackich oraz krakowskiego Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni.
Dlaczego naukowcy nie chcą być odpowiedzialni za dydaktykę? Obawiają się, że powołanie centralnej struktury uczelni doprowadzi do ograniczenia autonomii instytutów, które dziś w dużej mierze same decydują o swojej pracy i cieszą się niezależnością finansową. Ich zdaniem dodatkowe obowiązki ograniczą również czas potrzebny na prowadzenie badań naukowych na najwyższym poziomie.
Zdaniem ekspertów niepokój naukowców jest uzasadniony. - Wprowadzenie ścieżki dydaktycznej może utrudnić pracę badawczą, a to głównie w tym celu powstały instytuty PAN - ocenia Piotr Pokorny, ekspert Instytutu Rozwoju Szkolnictwa Wyższego. - Nawet najlepszy naukowiec niekoniecznie musi również sprawdzić się w roli nauczyciela akademickiego - dodaje.
Uniwersytet PAN ma stać się wizytówką polskiej nauki na świecie i powalczyć o wysokie pozycje w międzynarodowych rankingach. Wśród naukowców koncepcja reform budzi jednak wiele wątpliwości. Dyrektorzy kilkunastu instytutów, którzy podpisali się pod pismem skierowanym do ministra Jarosława Gowina i prezesa PAN prof. Jerzego Duszyńskiego, zamiast kształcić studentów, woleliby bliżej współpracować z uczelniami. Taki model sprawdza się m.in. w przypadku Instytutu Fizyki Jądrowej PAN oraz Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni działających w Krakowie. Razem z Uniwersytetem Jagiellońskim i Akademią Górniczo-Hutniczą tworzą one Krakowskie Konsorcjum Naukowe im. Mariana Smoluchowskiego, zaliczane do wiodących ośrodków naukowych w kraju. - Za absurdalne uważam, żeby nasz instytut miał rywalizować z tymi uczelniami o studentów pierwszych lat - komentuje prof. Marek Jeżabek, dyrektor Instytutu Fizyki Jądrowej PAN.
Pomysł powołania kolejnej uczelni budzi również wątpliwości ekspertów. - Bardziej widziałbym właśnie bliższą współprace pomiędzy instytutami PAN a uczelniami, nie tylko w zakresie prowadzenia badań naukowych, ale także szybkiego wprowadzania ich wyników do programów nauczania - wskazuje Piotr Pokorny, ekspert Instytutu Rozwoju Szkolnictwa Wyższego. Dodaje, że decydujące dla oceny pomysłu będą konkretne rozwiązania i zasady funkcjonowania nowej placówki.
O komentarz do wątpliwości instytutów chcieliśmy zapytać prezesa PAN prof. Jerzego Duszyńskiego, ale odmówił rozmowy z nami. W wywiadzie udzielonym na początku miesiąca Radiu RMF FM zapowiedział on, że ostateczna koncepcja powołania nowej uczelni ma być gotowa we wrześniu, a już niedługo ruszą jej szerokie konsultacje w środowisku akademickim. Zapewnił też, że nowa struktura nie pozbawi instytutów PAN autonomii ani samodzielności, a wysiłek kadry naukowej związany z dydaktyką będzie niewielki, bo na początku uniwersytet przyjmie zaledwie kilkuset studentów.
